ΠΛΟΙΟ

Ορισμός :  Κάθε πλωτό σκάφος, αρκετού μεγέθους και αυτοκινούμενο.

1)    Ιστορική εξέλιξη.

Μολονότι δεν είναι ξεκαθαρισμένο το πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά πλοίο, μπορούμε να αναζητήσουμε την εμφάνισή του στη νεολιθική ακόμα εποχή  με τη μορφή μονόξυλου.

§   Πρώτη κινητήρια δύναμη αυτών των μονόξυλων ήταν τα χέρια του ανθρώπου,

§   Αργότερα αντικαταστάθηκαν τα χέρια από τα κουπιά.

§  Μετά  έκαναν την εμφάνισή τους  οι σχεδίες,

§  Το επόμενο βήμα ήταν η χρησιμοποίηση των πανιών και η εκμετάλλευση του ανέμου.

§  Η χρησιμοποίηση του ατμού ως κινητήρια δύναμη με τις ατμομηχανές βρήκε αντίστοιχη εφαρμογή στα πλοία (ατμόπλοια), στις αρχές του 19ου αι. (1807) έγινε δυνατή η κατασκευή του πρώτου ατμόπλοιου, που ονομάστηκε Κλερμόντ.

Τα ατμόπλοια επικρατούν σιγά-σιγά και περιορίζουν τη χρήση των ιστιοφόρων. Οι ξύλινοι όμως τροχοί στα πλευρά των πλοίων είναι μειονέκτημα που πρέπει να ξεπεραστεί, πράγμα που πετυχαίνεται με την έλικα

§  Η χρήση της έλικας [1826] αποτελεί σταθμό στη ναυπηγική και τη ναυσιπλοΐα και οι παραπέρα τελειοποιήσεις των πλοίων έρχονται η μία έπειτα από την άλλη με γρήγορο ρυθμό.

§  Το 1834 καθελκύεται το πρώτο σιδερένιο ατμόπλοιο, το αγγλικό "Άαρον Μάνμπι". Το "Μεγάλη Βρετανία" ήταν το πρώτο σιδερένιο υπερωκεάνιο, κατασκευάστηκε στην Αγγλία (1843) και ήταν ελικοφόρο ατμόπλοιο.

 

§  Κατά τον 20ό αι. παράλληλα με τον ατμό χρησιμοποιούνται για την κίνηση των πλοίων και οι μηχανές εσωτερικής καύσης, έτσι δημιουργήθηκαν τα ντιζελοκίνητα πλοία (μότορσιπ). Οι συνεχείς πόλεμοι ανάμεσα στα κράτη δημιούργησαν την ανάγκη να στραφεί το ενδιαφέρον του ανθρώπου κατά μεγάλο ποσοστό στο πολεμικό ναυτικό. Έτσι, έκαναν την εμφάνισή τους τα υποβρύχια (τέλη 19ου αι.) και αργότερα τα αεροπλανοφόρα (μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο). Τελευταίο σημαντικότατο βήμα στην εξέλιξη της ναυπηγικής και της ναυσιπλοΐας υπήρξε η χρήση της ατομικής ενέργειας για την κίνηση πλοίων και υποβρύχιων.

Μεγάλα πλοία που κατασκευάστηκαν κατά τον 20ό αι. και θεωρήθηκαν σταθμοί στην ιστορία της ναυπηγικής είναι:

Το γαλλικό υπερωκεάνιο "Νορμανδία" (1932) και το αγγλικό "Κουίν Μαίρη" (1934), που ξεπέρασαν το εκτόπισμα των 80.000 τόνων και την ταχύτητα των 30 κόμβων,

Το αμερικανικό υπερωκεάνιο "Ηνωμένες Πολιτείες" (1954) με μήκος 280μ., εκτόπισμα 53.000 τόνων και ταχύτητα 34 κόμβων,

Το αμερικανικό αεροπλανοφόρο "Εντερπράις" (1961) που κινείται με ατομική ενέργεια, έχει μήκος 335 μ., εκτόπισμα 86.000 τ. και αναπτύσσει ταχύτητα 35 κόμβων.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών, η ατομική ενέργεια θα αντικαταστήσει στο μέλλον όλες τις μορφές πρόωσης που χρησιμοποιούνται τώρα στα πλοία και στα υποβρύχια.

Περιγραφή των μερών του πλοίου.

Ο εσωτερικός σκελετός (σκάφος), που κατά κανόνα είναι μεταλλικός. Αποτελείται από την καρίνα (τρόπιδα του πλοίου), μία διαμήκη δοκό που φτάνει απ' την πρύμνη μέχρι την πλώρη Είναι η ραχοκοκαλιά του πλοίου.

Από τα πλευρά της καρίνας ξεκινούν οι πόστες (νομείς) κατασκευασμένες και αυτές από μέταλλο και αποτελούν τα πλευρά του σκελετού, όπου στερεώνεται το εξωτερικό περίβλημα, που είναι υδατοστεγές. Οι νομείς συνδέονται εγκάρσια μεταξύ τους, εκτός από την καρίνα, με τα καμάρια (ζυγά), διαμήκη λεπτά δοκάρια, τοποθετημένα σε διάφορα ύψη.

Η γραμμή που το νερό αγγίζει το σκάφος ονομάζεται "ίσαλος γραμμή". Όσα τμήματα βρίσκονται πάνω απ' αυτήν λέγονται έξαλα τμήματα και όσα βρίσκονται κάτω απ' αυτή ύφαλα.

Τα καταστρώματα. Ένα ή περισσότερα οριζόντια επίπεδα, που χωρίζουν το πλοίο κατά την έννοια του ύψους και εκτείνονται από την πρύμνη μέχρι την πλώρη. Κουβέρτα (κύριο κατάστρωμα) ονομάζεται, στα εμπορικά πλοία, το ψηλότερο στεγανό κατάστρωμα που χρησιμεύει και για να κλείνει το σκάφος.

Το αμπάρι: Συναντάται μόνο στα εμπορικά πλοία και είναι ο χώρος όπου τοποθετείται το εμπόρευμα που μεταφέρει το πλοίο.

Στεγανά διαφράγματα. Χρησιμεύουν στη διαίρεση του εσωτερικού του πλοίου σε μικρά στεγανά διαμερίσματα. Η χρησιμότητα των στεγανών αυτών διαμερισμάτων είναι μεγάλη, γιατί δεν επιτρέπουν τη διαρροή νερού σ' όλο το καράβι.

Η πρύμνη, το πίσω δηλαδή μέρος του καραβιού.

Η πλώρη, το μπροστινό μέρος του πλοίου που είναι και μυτερό, για να διασχίζει εύκολα τις υδάτινες μάζες. Στο τμήμα αυτό του καραβιού υπάρχει και το πιο σπουδαίο ίσως στεγανό διαμέρισμα, το στεγανό σύγκρουσης, που εξασφαλίζει την ευστάθεια και πλευστότητα του πλοίου ακόμα και σε περίπτωση διαρροής στην πλώρη.

Γέφυρα :  Εσωτερικός χώρος όπου βρίσκονται ο καπετάνιος και ο        πηδαλιούχος στα σύγχρονα πλοία.   Από εκεί δίνονται οι διαταγές.

Πηδάλιο : Μεγάλο ξύλινο ή μεταλλικό όργανο τοποθετημένο στο πίσω μέρος του

       πλοίου. Το πηδάλιο κινείται δεξιά ή αριστερά για να αλλάξει πορεία το πλοίο.

Τιμόνι  : Το τιμόνι κινεί το πηδάλιο και στρίβει το σκάφος

Προπέλα: Υποβρύχια πτερύγια πάνω σε έναν άξονα στο πίσω μέρος του πλοίου.

         Λέγεται και έλικα. Οι μηχανές του πλοίου την περιστρέφουν μέσα στο νερό.

       Αυτή η κίνηση σπρώχνει το πλοίο προς τα εμπρός.

Άγκυρα  :  Μεγάλο βαρίδι συνδεδεμένο με ένα χοντρό σχοινί ή αλυσίδα. Ρίχνεται από τα πλευρά του πλοίου και γραπώνεται στον πυθμένα της θάλασσας για να ανακόψει πιθανή εκτροπή του πλοίου. Τότε το πλοίο είναι  αγκυροβολημένο».

Αντλία  :  Χρησιμοποιείται για να βγάζει τα νερά που μπορεί να μπουν στο εσωτερικό του πλοίου. Οι αντλίες συνήθως τοποθετούνται δεξιά και  αριστερά από την καρίνα στο κατώτερο μέρος του εσωτερικού διαμερίσματος του πλοίου.

Εργάτης  :  Περιστρεφόμενος μηχανισμός που χρησιμο­ποιείται για να τραβάει

               βαριά φορτία, όπως είναι η άγκυρα.

Έρμα (σαβούρα)  :  Βαριές πέτρες ή φορτίο τοποθετημένα στον πυθμένα του  πλοίου, για να διατηρείται η ισορροπία του μέσα στο νερό.

Καμπίνα  :  Χώρος διαμονής για τους επιβάτες και το πλήρωμα.

Μπουκαπόρτα  :  Καταπακτή πλοίου ή κανονιοθυρίδα.

Πυξίδα  :  Όργανο προσανατολισμού με μαγνητική βελόνα που δείχνει πάντα το Βορρά.

Ραντάρ  :   Περιστρεφόμενη κεραία που εκπέμπει αόρατα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα οποία προσκρούουν πάνω σε κάθε αντικείμενο που συναντούν και ανακλώνται. Τα  κύματα που επιστρέφουν μετρώνται από έναν ανιχνευτή για να διαπιστωθεί πόσο  μακριά είναι το αντικείμενο. Οι ναυτικοί χρησιμοποιούν το ραντάρ για να εντοπίζουν άλλα πλοία.

Χαρακτηριστικά μεγέθη. Ναυπήγηση -απαιτήσεις –χαρακτηριστικά

Το εκτόπισμα: Έτσι ονομάζεται η άνωση που δέχεται το πλοίο,  το βάρος δηλ. του νερού που εκτοπίζει. Διακρίνουμε το εκτόπισμα με πλήρη φόρτο και το εκτόπισμα με κενό το καράβι, η διαφορά των οποίων προφανώς μας δίνει το βάρος των εμπορευμάτων, επιβατών κ.λ.π. που μεταφέρει το πλοίο.

Η χωρητικότητα :Εκφράζει τον ολικό όγκο των εσωτερικών χώρων του καραβιού και μετριέται με κόρους (ένας κόρος ισοδυναμεί με 2,8 περίπου m³).

Η ευστάθεια: Έτσι χαρακτηρίζεται η ικανότητα του πλοίου να ξαναπάρει τη θέση της φυσικής του ισορροπίας, μετά από στιγμιαία απώλεια αυτής.

Η ευελιξία. Είναι η ικανότητα που έχει το καράβι να διατηρεί σταθερή την πορεία του ή να την αλλάζει γρήγορα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες καταστάσεις.  

Η ικανότητα στην πλεύση, που συνίσταται στη διατήρηση του πλοίου σε σταθερή άνωση κατά περίπτωση, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει μία πιθανή περίπτωση μεταβολής του εκτοπίσματος (εξαιτίας τρικυμιών κυρίως), πράγμα που επηρεάζει άσχημα την πλεύση του καραβιού.

Η αντίσταση στην πρόωση, που οφείλεται στον αέρα και το νερό και εξαρτάται από το σχήμα κυρίως των ύφαλων μερών του.

 

Κατηγορίες πλοίων.

       Τα πλοία διακρίνονται σε σχέση με τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά διακρίνονται σε ιστιοφόρα και μηχανοκίνητα. Τα πρώτα χρησιμοποιούν ως κινητήρια δύναμη τον αέρα, τα δεύτερα τις μηχανές. Τα μηχανοκίνητα διαιρούνται, ανάλογα με το σύστημα προώθησής τους, σε ατμοκίνητα (ατμόπλοια), που για την κίνησή τους χρησιμοποιούν ατμομηχανές (ατμοστρόβιλους) και ντιζελοκίνητα (μότορσιπ), που κινούνται με μηχανές εσωτερικής καύσης. Ακόμα υπάρχουν πλοία με ατμοστρόβιλους σε συνδυασμό με ηλεκτρογεννήτριες και πλοία που κινούνται με ατομική ενέργεια.

Σε σχέση με τη χρήση τους τα πλοία διακρίνονται σε πολεμικά ή εμπορικά. Τα πολεμικά διακρίνονται σε θωρηκτά με πολύ γερό εξοπλισμό με πυροβόλα, σε αντιτορπιλικά, σε τορπιλοβόλα (εξακοντίζουν τορπίλες), σε κανονιοφόρους, σε υποβρύχια, σε αεροπλανοφόρα κ.λ.π.

Τα εμπορικά μπορεί να είναι επιβατικά που είναι επιφορτισμένα με τη μεταφορά επιβατών κυρίως και διακρίνονται σε ακτοπλοϊκά και μεγάλα υπερωκεάνια. Μεικτά είναι τα πλοία που μεταφέρουν κυρίως εμπορεύματα, έχουν όμως καμπίνες για περισσότερα από 12 άτομα. Τα φορτηγά πλοία εξυπηρετούν μόνο τη μεταφορά εμπορευμάτων. Ακόμα υπάρχουν τα πλωτά νοσοκομεία, ρυμουλκά, ναυαγοσωστικά, παγοθραυστικά, δεξαμενόπλοια,τα πετρελαιοφόρα (τάνκερ), οι θαλαμηγοί, τα κρουαζιερόπλοια (πλοία ψυχαγωγίας) κ.λ.π.

        

Επιστημονικά  στοιχεία  που  συνδέονται  με το  θέμα

ΑΡΧΗ  ΤΟΥ  ΑΡΧΙΜΗΔΗ

Στο έργο του "επί των επιπλεόντων σωμάτων" ο Αρχιμήδης διατύπωσε την ακόλουθη αρχή: Κάθε σώμα που βυθίζεται σε ένα υγρό, χάνει από το βάρος του τόσο, όσο είναι το βάρος του υγρού που εκτοπίζει. Η πρόταση αυτή μπορεί να διατυπωθεί και ως εξής: Κάθε σώμα που βυθίζεται σε ένα υγρό, δέχεται από μέρους του υγρού μία δύναμη αντίθετη προς το βάρος του και ίση με το βάρος του υγρού που εκτοπίζει. Η δύναμη αυτή λέγεται άνωση.

 Εφαρμογές της αρχής του Αρχιμήδη. Τα πλοία επιφανείας εκτοπίζουν βάρος νερού ίσο με το βάρος τους. Όταν το πλοίο δεν είναι φορτωμένο, τότε το βάρος του εκτοπιζόμενου νερού είναι το εκτόπισμα του πλοίου. Όταν το πλοίο φορτωθεί, θα εκτοπίσει βάρος νερού, όσο είναι το εκτόπισμά του συν το βάρος του φορτίου του. Τα υποβρύχια και οι πλωτές δεξαμενές αποτελούν τις καλύτερες εφαρμογές της αρχής του Αρχιμήδη.

 Τα υποβρύχια είναι πλοία που μπορούν να πλέουν είτε πάνω στην επιφάνεια της θάλασσας είτε να καταδύονται κάτω απ' αυτήν και να πλέουν υποβρυχίως. Για το σκοπό αυτόν το σκάφος του υποβρυχίου έχει διπλά τοιχώματα. Έτσι, το εξωτερικό σχήμα του ρυθμίζεται κατά τρόπο τέτοιο που να του εξασφαλίζει ευστάθεια, όταν πλέει στην επιφάνεια. Είναι γερά κατασκευασμένο για να αντέχει στην πίεση, όταν βρίσκεται σε κατάδυση. Ο χώρος που μεσολαβεί ανάμεσα στο εξωτερικό και εσωτερικό σκάφος χωρίζεται σε διαμερίσματα, όταν το υποβρύχιο πρόκειται να καταδυθεί, μερικά από τα διαμερίσματα αυτά γεμίζουν με θαλασσινό νερό, το βάρος γίνεται μεγαλύτερο από την άνωση και το σκάφος βυθίζεται. Για την ανάδυση, με τη βοήθεια πεπιεσμένου αέρα διώχνεται το νερό από τα διαμερίσματα αυτά, έτσι η άνωση γίνεται μεγαλύτερη από το βάρος και το υποβρύχιο ανεβαίνει στην επιφάνεια (αναδύεται).

 Οι πλωτές δεξαμενές είναι ειδικά σκάφη που χρησιμεύουν κυρίως για την επισκευή των πλοίων. Τα πλοία τα ανεβάζουν πάνω στις δεξαμενές και αφού επισκευαστούν τα ρίχνουν πάλι στη θάλασσα. Και οι πλωτές δεξαμενές, όπως τα υποβρύχια, διαθέτουν ειδικά διαμερίσματα μέσα στα οποία εισάγουν θαλασσινό νερό, οπότε βυθίζονται. Όταν το πλοίο μπει στη δεξαμενή, αδειάζουν, με αντλίες, τα διαμερίσματα, έως ότου το πλοίο βρεθεί ολόκληρο έξω από τη θάλασσα.

          

           

Χρησιμότητα  του  Πλοίου

          Η ανάπτυξη των μεταφορών έχει τεράστια σημασία στην εξέλιξη του ανθρώπου. Μπορούμε να σκεφτούμε τον εαυτό μας σήμερα χωρίς τα σύγχρονα μεταφορικά μέσα; Μας επιτρέπουν να μετακινηθούμε εμείς και τα εμπορεύματα μας σε όλο τον κόσμο σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Βοηθά την επικοινωνία με τους άλλους λαούς και την ανταλλαγή κουλτούρας και προϊόντων.

         Η χρησιμοποίηση των πλοίων για μεταφορές ανθρώπων και εμπορευμάτων συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη υψηλού πολιτισμού.

Επιπτώσεις  στο  περιβάλλον

Μερικές φορές όμως ο άνθρωπος δεν σέβεται το περιβάλλον και φτιάχνοντας δρόμους , αεροδρόμια κλπ κόβει, δάση δεν σέβεται αρχαιότητες μολύνει τις θάλασσες (με τα πετρέλαια των πλοίων), μολύνει το περιβάλλον.

Οι πετρελαιοκηλίδες στη θάλασσα ­ ιδιαίτερα αυτές που οφείλονται σε σοβαρά ατυχήματα ­ δεν επηρεάζουν μόνο τους ζωντανούς οργανισμούς και τα οικοσυστήματα, αλλά και τις οικονομικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα σοβαρές είναι οι επιπτώσεις στον τουρισμό και στην αλιεία.

Στη συνείδηση των περισσοτέρων ανθρώπων, η ρύπανση ή η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, όταν αυτή δεν απειλεί άμεσα τον οικείο ζωτικό τους χώρο, αποτελεί ένα γενικό φαινόμενο, αρνητικό μεν, θεωρητικό όμως και απόμακρο. Έτσι, το ενδιαφέρον συνήθως εξαντλείται σε κάποιες συζητήσεις, η δε αντίδραση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Όταν, όμως, το κακό χτυπήσει τη δική τους πόρτα, αισθάνονται απειλούμενοι κι ενστικτωδώς ξυπνάει μέσα τους η «οικολογική» συνείδηση.

Σήμερα, παρατηρείται μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των πολιτών σε οικολογικά θέματα που έχει οδηγήσει τις τελευταίες δεκαετίες στη λήψη μέτρων περιορισμού των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Κηλίδες - πλήγματα στον τουρισμό και στην αλιεία

Οι πετρελαιοκηλίδες στη θάλασσα ­ ιδιαίτερα αυτές που οφείλονται σε σοβαρά ατυχήματα ­ δεν επηρεάζουν μόνο τους ζωντανούς οργανισμούς και τα οικοσυστήματα, αλλά και τις οικονομικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα σοβαρές είναι οι επιπτώσεις στον τουρισμό και στην αλιεία.

* Στο ατύχημα του «Exxon Valdez» στην Αλάσκα (1989) διαταράχθηκε η αναπαραγωγή του σολομού και της ρέγκας, που αποτελούν σημαντικότατο οικονομικό πόρο για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Από την τεράστια πετρελαιοκηλίδα (ΟΡΒ 1993) μολύνθηκαν 2.500 χλμ. ακτών. Ο τουρισμός στην περιοχή υπέστη σοβαρές ζημίες, το δε κόστος καταπολέμησης των επιπτώσεων της πετρελαιοκηλίδας (κυρίως του καθαρισμού του 20% των ακτών) ανήλθε σε 2,5 δισ. δολάρια περίπου, ενώ εκκρεμούν ακόμη αγωγές για αποζημιώσεις.

* Η διαρροή πετρελαίου στον σταθμό άντλησης IXTOC-1 στο Μεξικό (1979) υπολογίζεται ότι προκάλεσε ζημίες ύψους 2 δισ. δολαρίων στον τουρισμό και 600 εκατ. δολαρίων στην αλιεία.

* Το ατύχημα του ελληνικού δεξαμενόπλοιου «Κίρκη» δυτικά της Αυστραλίας (Ιούλιος 1991) απείλησε μια περιοχή πλούσια σε αλιεύματα και σε καλλιέργειες οστρακοειδών, που αποφέρουν ετησίως κέρδη ύψους 500 εκατ. δολαρίων στις γύρω περιοχές.

* Το ατύχημα του «Haven» (Απρίλιος 1991) στα παράλια της Ριβιέρας απείλησε τον τουρισμό στην περίφημη Κυανή Ακτή και προκάλεσε μαζικές ακυρώσεις δωματίων στα πολυτελή ξενοδοχεία της περιοχής.

* Στο ατύχημα του «Irenes Serenade» στην Πύλο το 1980, μια μικρή ποσότητα των 40.000 τόνων που διέφυγε έφθασε τελικά στις ακτές. Οι οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημίες ουδέποτε δυστυχώς κατεγράφησαν λεπτομερώς. Ακόμη και δύο χρόνια μετά το ατύχημα, ορισμένες κατηγορίες επαγγελματιών της περιοχής αντιμετώπιζαν πτωτικές τάσεις στην επιχείρησή τους.

* Το ατύχημα του «Iliad», που συνέβη τον Οκτώβριο του 1993 κοντά στην Πύλο, προκάλεσε ζημίες στις ιχθυοκαλλιέργειες του όρμου του Ναυαρίνου που εκτιμώνται σε 1,5 δισ. δραχμές. Στο κόστος αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε βέβαια και τις ζημίες στην παράκτια αλιεία, καθώς και στον τουρισμό.

* Εκτιμήσεις κοινοτικών εμπειρογνωμόνων μετά το πρόσφατο ατύχημα του ελληνικού δεξαμενόπλοιου «Aegean Sea» στην Ισπανία (Δεκέμβριος 1992) ανεβάζουν τις βραχυπρόθεσμες ζημίες στην αλιεία σε 450 εκατ. δολάρια.

Οι τοξικές ενώσεις του... πετρελαίου

Οι επιπτώσεις της ρύπανσης στη θαλάσσια πανίδα και χλωρίδα

Τα υδατοδιαλυτά συστατικά του αργού πετρελαίου και των διυλισμένων προϊόντων του περιέχουν μια ποικιλία ενώσεων που είναι τοξικές για ένα ευρύ φάσμα θαλάσσιων οργανισμών. Τα αβγά και οι προνύμφες των ψαριών είναι πιο ευαίσθητα στη ρύπανση. Το πετρέλαιο προκαλεί διαταραχές στη φυσιολογία και στη συμπεριφορά των οργανισμών και ανωμαλίες στην ανάπτυξη των ψαριών, οδηγώντας τελικά στον πρόωρο θάνατό τους. Το πετρέλαιο μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη σύσταση του φυτοπλαγκτού, ευνοώντας, π.χ., τα μικρότερα είδη. Κατ' αυτόν τον τρόπο όμως ανατρέπει τις ισορροπίες ολόκληρης της τροφικής αλυσίδας.

Το πλαγκτόν και κυρίως το νευστόν (το οποίο ζει στην επιφάνεια της θάλασσας) είναι ιδιαίτερα ευπαθές στις πετρελαιοκηλίδες. Το πετρέλαιο δρα ως δηλητήριο για το πλαγκτόν, παρεμποδίζοντας την ανάπτυξή του και οδηγώντας στον πρόωρο θάνατο πολλών οργανισμών.

Λόγω των πετρελαιοκηλίδων αποβιώνουν κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες θαλασσοπούλια. Πολλά πουλιά των οποίων υγραίνεται το πτέρωμα δεν μπορούν να επιπλεύσουν στο νερό και τελικά πνίγονται.

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι ιδιαίτερα ευκίνητες μέσα στο νερό, η ανάγκη τους όμως να εξέρχονται κατά διαστήματα στην επιφάνεια για να αναπνεύσουν (ή και να κοιμηθούν) τις κάνει ιδιαίτερα ευπαθείς σε περιπτώσεις πετρελαιοκηλίδων μεγάλης έκτασης. Η ρύπανση των ακτών, όπου οι χελώνες γεννούν τα αβγά τους, πριν από την περίοδο αναπαραγωγής επηρεάζει πιθανώς την ωοτοκία για ένα μικρό χρονικό διάστημα.

Λίγα χρόνια πριν, τα διαθέσιμα στοιχεία για τις επιπτώσεις των πετρελαιοκηλίδων στις φώκιες ήταν λιγοστά και επικρατούσε γενικά η αντίληψη ότι τα θαλάσσια αυτά θηλαστικά αποφεύγουν τις πετρελαιοκηλίδες. Η εικόνα αυτή ανατράπηκε μετά το ατύχημα του «Exxon Valdez» στην Αλάσκα, όπου εκατοντάδες φώκιες έπεσαν θύματα του πετρελαίου.

Αν και οι άμεσες επιπτώσεις του πετρελαίου στις τροφικές αλυσίδες θεωρούνται συχνά μικρής κλίμακας, δεν αποκλείονται μακροχρόνιες επιπτώσεις στους ανθρώπινους οργανισμούς καθώς και φαινόμενα βιοσυσσώρρευσης καρκινογόνων πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων από την κατανάλωση οστρακοειδών.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Σκαρί (σκελετός)  :  Το περίβλημα του πλοίου.

Καρίνα   :   Ισχυρός νομέας που κινείται σε όλο το μήκος του πλοίου κάτω από το  σκαρί. Είναι η ραχοκοκαλιά του πλοίου.

Γέφυρα   :    Εσωτερικός χώρος όπου βρίσκονται ο καπετάνιος και ο πηδαλιούχος στα σύγχρονα πλοία.   Από εκεί δίνονται οι διαταγές.

Κατάστρωμα  :  Εξέδρα που εκτείνεται κατά μήκος και κατά πλάτος του πλοίου.

Πλώρη  :  Το μπροστινό τμήμα του πλοίου.

Πρύμνη   :   Το πίσω μέρος του πλοίου.

Πηδάλιο   :   Μεγάλο ξύλινο ή μεταλλικό όργανο τοποθετημένο στο πίσω μέρος του  πλοίου. Το πηδάλιο κινείται δεξιά ή αριστερά για να αλλάξει πορεία το πλοίο.

Τιμόνι   :    Το τιμόνι κινεί το πηδάλιο και στρίβει το σκάφος

Προπέλα   :   Υποβρύχια πτερύγια πάνω σε έναν άξονα στο πίσω μέρος του πλοίου.   Λέγεται και έλικα. Οι μηχανές του πλοίου την περιστρέφουν μέσα στο νερό.  Αυτή η κίνηση σπρώχνει το πλοίο προς τα εμπρός.

Πρυμναίος ιστός   :   Ιστός τοποθετημένος πίσω από τον κυρίως ιστό.

Πρωραίος ιστός   :   Ο ιστός που βρίσκεται μπροστά από τον κύριο ιστό.

Αμπάρι   :   Χώρος μέσα στο κύτος του πλοίου, ο οποίος συνήθως

 χρησιμοποιείται για την αποθήκευση φορτίων και προμηθειών.

Άγκυρα  :  Μεγάλο βαρίδι συνδεδεμένο με ένα χοντρό σχοινί ή αλυσίδα. Ρίχνεται από τα πλευρά του πλοίου και γραπώνεται στον πυθμένα της θάλασσας για  να ανακόψει πιθανή εκτροπή του πλοίου. Τότε το πλοίο είναι «αγκυροβολημένο».

Αντλία  :  Χρησιμοποιείται για να βγάζει τα νερά που μπορεί να μπουν στο

   εσωτερικό του πλοίου. Οι αντλίες συνήθως τοποθετούνται δεξιά και     αριστερά από την καρίνα στο κατώτερο μέρος του εσωτερικού διαμερίσματος  του πλοίου. Η περιοχή αυτή ονομάζεται ύφαλα.

Έμβολο  :  Μυτερό τμήμα του μπροστινού μέρους ενός ξύλινου πλοίου που

             προεξέχει κάτω από την ίσαλο γραμμή. Σχεδιάστηκε για να τρυπάει τα εχθρικά πλοία κάτω από το νερό.

Εργάτης  :  Περιστρεφόμενος μηχανισμός που χρησιμο­ποιείται για να τραβάει

                    βαριά φορτία, όπως είναι η άγκυρα.

Έρμα (σαβούρα)  :  Βαριές πέτρες ή φορτίο τοποθετημένα στον πυθμένα του πλοίου, για να διατηρείται η ισορροπία του μέσα στο νερό.

Ίσαλος γραμμή  :  Το σημείο που φτάνει το νερό κατά μήκος των πλευρών του πλοίου.

Καμπίνα  :  Χώρος διαμονής για τους επιβάτες και το πλήρωμα.

Κόμβος  :  Μέτρο ταχύτητας ενός πλοίου - ένας κόμβος είναι ίσος με ένα

                 ναυτικό μίλι ανά ώρα.

Κοράκι της πλώρης (στείρα) :  Το στενότερο σημείο στο μπροστινό τμήμα του πλοίου το οποίο χωρίζει το νερό καθώς το πλοίο κινείται προς τα εμπρός.

Κύριος ιστός  :  Ο ιστός που βρίσκεται πάνω στο κατάστρωμα, στη μέση του

                           πλοίου.

Μπουκαπόρτα  :  Καταπακτή πλοίου ή κανονιοθυρίδα.

Μπουλμές  :  Εσωτερικό τοίχωμα που χωρίζει το πλοίο σε στεγανούς τομείς.

Ναυπηγός :   Κατασκευαστής πλοίων.  

Ύπαρχος    :  Αξιωματικός του πλοίου, κατώτερος του καπετάνιου.

Ξάρτια  :  Σχοινιά και σύρματα που χρησιμοποιούνταν για να κρατούν τα  πανιά και τους ιστούς σε ένα ιστιοφόρο.

Παραπέτο (ρέλια) :  Το στηθαίο που περιτριγυρίζει το πλοίο στο  ανώτερο 

                                        κατάστρωμα.

Μεσόστεγο  :  Η περιοχή στη μέση του πλοίου.

Πρόστεγο  :  Υπερυψωμένη εξέδρα στο μπροστινό μέρος ξύλινου πλοίου. Στα σύγχρονα  πλοία ονομάζεται έτσι η περιοχή στο μπροστινό τμήμα του πλοίου, όπου  βρίσκονται συνήθως οι καμπίνες του πληρώματος.

Επίστεγο  :  Υπερυψωμένο κατάστρωμα στο πίσω μέρος ενός ιστιοφόρου πλοίου.

Πρόσω  :  Κίνηση πλοίου προς τα εμπρός.

Πυξίδα  :  Όργανο προσανατολισμού με μαγνητική βελόνα που δείχνει πάντα το Βορρά.

Ραντάρ  :   Περιστρεφόμενη κεραία που εκπέμπει αόρατα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα οποία προσκρούουν πάνω σε κάθε αντικείμενο που συναντούν και ανακλώνται.   Τα  κύματα που επιστρέφουν μετρώνται από έναν ανιχνευτή για να διαπιστωθεί  πόσο  μακριά είναι το αντικείμενο. Οι ναυτικοί χρησιμοποιούν το ραντάρ για να  εντοπίζουν άλλα πλοία.

Φουγάρο  :  Μεγάλος σωλήνας, ανοιχτός στην κορυφή, που χρησιμεύει στα ατμόπλοια  για την έξοδο του καπνού και του ατμού από τις μηχανές.