Εμπορευματοκιβωτιοφόρο.

Ένα "Κοντεϊνεράδικο" στο Αιγαίο Πέλαγος. Με ζουμ διακρίνεται ότι το πλοίο αυτό είναι ένα Μπαλκ κάριερ με ανάλογες υποδοχές ώστε να μπορεί να μεταφέρει κοντέινερς επί των στομίων των κυτών του (αμπάρια). Συνεπώς είναι μικτός τύποςΚοντέινερ-Μπαλκ κάριερ

Ένας από τους πλέον μοντέρνους τύπους φορτηγών πλοίων είναι το λεγόμενο κοντέινερσιπ ή απλά κοντέινερ ή περισσότερο στη δημώδη ναυτική γλώσσα κοντεϊνεράδικο. Επίσημη ονομασία στην ελληνική είναι εμπορευματοκιβωτιοφόρο αλλά λόγω της μεγάλης σε μήκος σύνθετης αυτής ονομασίας χρησιμοποιείται πιο εύχρηστα ο εκ της αγγλικής χαρακτηρισμός (containership).

Τα πλοία αυτού του τύπου έχουν ναυπηγηθεί έτσι ώστε τόσο τα κύτη τους (αμπάρια) όσο και το κύριοκατάστρωμα αυτών να μπορούν να δέχονται ένα μεγάλο αριθμό εμπορευματοκιβωτίων με ανάλογες διαρρυθμίσεις αλλά και ενισχύσεις. Φέρουν δε ειδικές υποδοχές σύμφωνα με διεθνή πρότυπα διαστάσεων, στις οποίες και στερεώνονται αυτά με ασφάλεια. Τα πλοία αυτά, με το είδος αυτό μεταφοράς των φορτίων περιορίζουν χρονικά στο ελάχιστο τη παραμονή τους στους λιμένες εκφορτώνοντας πλήρη και παραλαμβάνοντας κενά ή αντίστροφα, χωρίς να υφίστανται περισσότερες χρεώσεις. Στη ναυτιλιακή οικονομίαπράγματι ο τρόπος αυτός διακίνησης συσκευασμένων προϊόντων επέφερε επανάσταση. Ακόμη και τ΄ ασφάλιστρα των "κοντεϊνεράιζιγκ" φορτίων αυτών περιορίστηκαν αρκετά.

Συνέπεια δε αυτών υπήρξε νέα επίσης πολιτική οικονομικής εκμετάλλευσης των λιμένων με τη δημιουργία ειδικών τέρμιναλς, σημείων φορτοεκφόρτωσής των, και με ενίσχυση μέσων και ειδικών γερανών σε μοντέρνες πλέον τεχνικές υποδομές. Βέβαια πολλά κοντέινερς πλοία διαθέτουν επίσης δικά τους μέσα φορτοεκφόρτωσης κοντέινερς με συνέπεια να παρέχεται σε αυτά η δυνατότητα της προσέγγισης και σε λιμένες με ελλειπή παρόμοια μέσα.

Η μεγαλύτερη στην Ελλάδα τέτοια προβλήτα υποδοχής πλοίων κοντέινερς βρίσκεται στη περιοχή του Ικονίου, προς το Πέραμα, την οικονομική εκμετάλλευση του οποίου έχει ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς.

Λιμνόπλοιο.

Ως Λιμνόπλοιο χαρακτηρίζεται κάθε πλοίο που κινείται μέσα σε πλεύσιμη λίμνη.

Συνήθως τα σκάφη αυτά φέρουν ένα κύριο κατάστρωμα και μικρή χαμηλή υπερκατασκευή προκειμένου να διατηρούν μικρό σχετικά βύθισμα. Τέτοια πλοία μπορεί να είναι μικρά πορθμεία τα λεγόμενα περάματα, επιβατηγά ή πλοία αναψυχής, μικρά αλιευτικά και βάρκες με χαρακτηριστική αβακωτή πλώρη.

Μεγάλα λιμνόπλοια παρατηρούνται στις λίμνες των ΗΠΑ και του Καναδά καθώς και στη Κασπία θάλασσα.

Πυρηνοκινητο πλοιο.

Πυρηνοκίνητο πλοίο (nuclear ship) (NS) χαρακτηρίζεται το πλοίο εκείνο που χρησιμοποιεί ως μέσον πρόωσης πυρηνική ενέργεια. Αποτελεί την τελευταία εξέλιξη μέσου πρόωσης των μηχανοκινήτων πλοίων.

Τα πλοία αυτά σε ειδικό διαμέρισμα πρώραθεν του μηχανοστασίου φέρουν πυρηνικό αντιδραστήρα τύπουPWR που θέτει σε κίνηση τις ηλεκτρομηχανές (τουρμπίνες).

Σχετικές μελέτες εφαρμογής επέκτασης της πυρηνικής ενέργειας ως μέσον πρόωσης εμπορικών πλοίων ξεκίνησαν πολλές Χώρες. Σημαντικότερες ήταν των Γερμανών με την ναυπήγηση του μεταλλευματοφόρου"Otto Hahn", των Κινέζων με το επιβατηγό "Zan Than", των Ρώσων με το Παγοθραυστικό "Λένιν" και τωνΑμερικανών με το φορτηγό πλοίο γραμμής (λάινερ) "Savannah" που ναυπηγήθηκε το 1962.

Η πειραματική αυτή χρήση στα εμπορικά πλοία δεν πέτυχε όμως και το τελειότερο απ΄ όλα τα παραπάνω, το αμερικανικό "Σαβάννα" αποσύρθηκε από την εκμετάλλευσή του ως "λίαν αντιοικονομικό".

Αντίθετα όμως η εφαρμογή της πυρηνικής ενέργειας ως μέσον πρόωσης πολεμικών πλοίων υπήρξε μάλλον επιτυχής πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (ατυχημάτων) ιδίως σε υποβρύχια και αεροπλανοφόρα για τα οποία η έννοια "ακτίνα δράσης" (δηλαδή μέγιστη απόσταση χωρίς ανεφοδιασμό) παραμένει άγνωστος!

• Πρώτο πυρηνοκίνητο πλοίο που ναυπηγήθηκε ήταν το αμερικανικό υποβρύχιο "USS Nautilus (SSN-571)" το 1954.

Αεροπλανοφόρο.

Το αεροπλανοφόρο είναι σχετικά ένας σύγχρονος τύπος πολεμικού πλοίου, ειδικά κατασκευασμένο για τη μεταφορά, απονήωση και προσνήωση πολεμικών αεροπλάνων. Ουσιαστικά είναι ένα πλωτό στρατιωτικό αεροδρόμιο, που προσφέρει επίσης και επισκευές επιπέδου πίστας (επιπέδου 1) στα αεροσκάφη που μεταφέρει.΄

Κατάπλους του A/C "Κονστελέσιον" στο Σίδνεϊ.

Περιγραφή

Το αεροπλανοφόρο αποτελεί σήμερα επιχειρησιακά τη ναυαρχίδα ενός στόλου. Οι ανάγκες για φιλοξενία αεροσκαφών οδήγησαν ναυπηγικά τα πλοία αυτά να είναι συνήθως δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με τις υπόλοιπες ναυτικές μονάδες (πολεμικά πλοία). Ένα αεροπλανοφόρο μπορεί να έχει από 180 εώς 300+ μέτρα μέγιστο μήκος, πλάτος 30 εώς 70 μέτρα (μέγιστο πλάτος καταστρώματος πτήσης), και εκτόπισμα από 15.000 εώς 100.000 τόνους.

Τα κύρια μέρη που ξεχωρίζουν ένα αεροπλανοφόρο από άλλο πλοίο επιφανείας είναι:

Το "νησί", η μόνη υπερκατασκευή ενός αεροπλανοφόρου

• Το μεγάλο, επίπεδο και κατάληλλα εξοπλισμένο κατάστρωμα πτήσης, που χρησιμεύει στις επιχειρήσεις και για σύντομη στάθμευση των αεροσκαφών πριν και μετά την πτήση τους.
• Το επίσης μεγάλο κατάστρωμα υποστέγου, ακριβώς κάτω από το κατάστρωμα πτήσης, το οποίο χρησιμεύει στις επισκευές, επιθεωρήσεις, τη μακροχρόνια στάθμευση και τον αρχικό εξοπλισμό των αεροσκαφών.
• Τη μοναδική, μικρή υπερυψωμένη υπερκατασκευή, επονομαζόμενη και "νησί", στο οποίο βρίσκονται μόνο ελάχιστα κρίσιμα κέντρα για τις επιχειρήσεις του πλοίου (γέφυρα, τηλεπικοινωνίες κλπ.)

Αποκλίνον κατάστρωμα

Παρουσίαση του angled flight deck

Η πλειοψηφία αυτών των σχεδιασμών διαθέτει το λεγόμενο angled flight deck, όπου ο διάδρομος προσγείωσης τοποθετείται διαγώνια στο κατάστρωμα πτήσης, με τις άκρες του να συμπίπτουν με κάποια άκρη του πλοίου, έτσι ώστε η περιοχή των καταπελτών να βρίσκεται εντελώς εκτός αυτού. Αυτό γίνεται για να διευκολυνθεί η γρήγορη αποστολή και ανάκτηση αεροσκαφών, σε όλες τις συνθήκες, καιρικές η καταστρώματος. Επιτρέπει σε αεροσκάφη να είναι έτοιμα στους καταπέλτες για εκτόξευση, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος σύγκρουσης με ένα αεροσκάφος το οποίο προσγνηώνεται ταυτόχρονα, και το οποίο μπορεί να μην σταματήσει για διάφορους λόγους. Παλιότεροι σχεδιασμοί, όπως τα χρησιμοποιούμενα στονΒ' ΠΠ. αεροπλανοφόρα είχαν "κοινούς" χώρους τον διάδρομο από-προσνήωσης.

Είδη αεροπλανοφόρων

Η μεταφορά μεταξύ των δύο καταστρωμάτων γίνεται με σύστημα ανελκυστήρων. Λόγω του μικρού σχετικά μήκους του διαδρόμου, οι διάφορες τεχνικές που ακολουθούνται απο-προσνήωσης είναι αυτές βάσει των οποίων τα αεροπλανοφόρα κατατάσσονται επιχειρησιακά, σε ειδικές κατηγορίες οι οποίες και είναι:

Κατηγορία CATOBAR

Στον ριναίο τροχό διακρίνεται συνδεδεμένος ο ατμοκίνητος καταπέλτης

Τα αεροπλανοφόρα τύπου CATOBAR (Catapult Assisted Take-Off But ARrested landing) χρησιμοποιούν ένα σύστημα ατμοπροωθούμενων ή ηλεκτρικών καταπελτών τα οποία υποβοηθούν το αεροσκάφος να φτάσει στην απαραίτητη ταχύτητα απονήωσης. Για την προσνήωση, χρησιμοποιείται ένα σύστημα σύλληψης των αεροσκαφών, τα οποία φέρουν γάντζους, και οι οποίοι συγκρατώνται κατά την προσνήωση από συρματόσχοινα απλωμένα στο κατάστρωμα πτήσης.

Τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα του κόσμου, όπως κλάσης Νίμιτς και Εντερπραϊζ των ΗΠΑ, είναι αυτού του τύπου, και στην πλειοψηφία τους χρησιμοποιούν ατμοπροωθούμενους καταπέλτες, κυρίως λόγω της παλαιότητας της κατασκευής τους. Τα νέα αεροπλανοφόρα κλάσης Charles de Gaulle του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού είναι επίσης τέτοιας τεχνοτροπίας, όπως και τα μελλοντικά αεροπλανοφόρα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Κατηγορία STOBAR

Το ακρωνύμιο σημαίνει Short Take=Off But ARrested landing και χρησιμοποιείται μόνο σε ένα αεροπλανοφόρο στον κόσμο, το ρωσικό "Ναύαρχος Κουζνέτσοφ". Εδώ δεν γίνεται χρήση καταπελτών, αλλά τα αεροσκάφη αφήνονται να απονηωθούν με την ώση μόνο τωνκινητήρων τους, και με τη βοήθεια μιας ναυπηγικής ανύψωσης του πρωραίου άκρου του καταστρώματος πτήσης (ski-jump). Η μέθοδος angled flight deck χρησιμοποιείται και σε αυτόν τον σχεδιασμό, όμως λιγότερο αποτελεσματικά καθώς η διαδρομή για απονήωση είναι μεγαλύτερη. Η προσνήωση γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως στα αεροπλανοφόρα τύπου CATOBAR.

Τα συρματόσχοινα χρησιμοποιούμενα για τη σύλληψη του αεροσκάφους

Ένα μεγάλο μειονέκτημα αυτού του σχεδιασμού σε σχέση με τους άλλους, είναι ότι τα αεροπλάνα δεν μπορούν να φέρουν βαρύτερα φορτία, όπως βόμβες και pods, παρά μόνο πυραύλους αέρος-αέρος. Το "Κουζνέτσοφ" ναυπηγήθκε στα μέσα της δεκαετίας του '80 όχι για να αποτελέσει μια απειλή για τα αντίπαλα αεροπλανοφόρα, ή για να διεξάγει επιχειρήσεις τέτοιου εύρους, όπως τα αεροπλανοφόρα του NATO, αλλά για να παρέχει αεροπορική κάλυψη στα υποβρύχια του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού. Έτσι επιλέχθηκε αυτός ο φτηνότερος και απλούστερος σχεδιασμός.

Κατηγορία STOVL

Τα αεροπλανοφόρα τύπου STOVL (Short Take-Off and Vertical Landing) είναι κυρίως μικρότερης κλίμακας αεροπλανοφόρα που θυμίζουν περισσότερο ελικοπτεροφόρα σε σχήμα και δυνατότητες. Είναι μια μέση κατηγορία, που φέρει ένα μείγμα ειδικών αεροσκαφών (πχ. BAe Harrier II) και κανονικών ελικοπτέρων. Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η κλάση Invincible του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως επίσης και τα αεροπλανοφόρα της Ιταλίας, της Ινδίας και της Ταϊλάνδης.

Σε αυτόν τον σχεδιασμό, δεν χρησιμοποιείται το angled flight deck, αφού οι προσνηώσεις δεν γίνονται με μεγάλες ταχύτητες και σύστημα συρματόσχοινων, αλλά τα αεροπλάνα φέρουν ακροφύσια κατευθυνόμενης ώσης, τα οποία τα υποβοηθούν να προσνηώνονται με σχεδόν μηδενική ταχύτητα, κάτακόρυφα στο κατάστρωμα πτήσης. Χρησιμοποιείται εντούτοις το ski jump, το οποίο, σε συνδυασμό με τον ειδικό σχεδιασμό των αεροπλάνων, τα βοηθά να φέρουν και φορτία όπως βόμβες. Η απονήωση γίνεται με ίδιο τρόπο όπως στα αεροπλανοφόρα STOBAR, με τη διαφορά ότι η κατευθυνόμενη ώση των αεροπλάνων μπορεί να βοηθήσει το αεροπλάνο να αναπτύσσει ταχύτητα και παράλληλα να αντικαθιστά μέρος τηςάντωσης που δεν μπορούν να παρέχουν τα φτερά στις χαμηλές ταχύτητες.

Ιστορία[

To A/C "Κονστελέσιον" πλήρες φόρτου Α/Φ. "ον ντεκ"

Στα πρώτα αεροπλανοφόρα η ασφαλής απονήωση αεροσκαφών, που απαιτούσε αρκετό μήκος διαδρόμου, γινόταν πάντα με ταχύτητα πλοίου τη μεγίστη δυνατή και "κόντρα" στον άνεμο προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες αεροδυναμικές συνθήκες. Τα πρώτα πλοία της κατηγορίας αυτής κατασκευάστηκαν (στη πραγματικότητα μετασκευάστηκαν) από το βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό καθώς και από το Αμερικανικό αμέσως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν συνήθως πλοία θωρηκτά ή μεγάλα εύδρομα που τους είχε αφαιρεθεί μεγάλο μέρος των υπερκατασκευών με το υφιστάμενο σ΄ αυτά βαρύ πυροβολικό τους φέροντας αντ' αυτών νέο "κατάστρωμα πτήσεων" υπεράνω του κυρίου καταστρώματος. Αργότερα λόγω της αυξανόμενης σημασίας του αεροπλάνου ως πολεμικό όπλο στον κατά θάλασσα πόλεμο άρχισαν και οι μεγάλοι ναυτικοί στόλοι (σχηματισμοί) να ενισχύονται με αεροπλανοφόρα από αρχική κατασκευή (ναυπήγηση) αφού θα έπρεπε να εξυπηρετούν ανάγκες ναυτικών αεροπορικών βάσεων με επαρκή μέσα συντήρησης, επισκευής, εφοδιασμού, ενδιαίτησης προσωπικού κ.λπ.

Η σημασία του αεροπλανοφόρου καταδείχθηκε κυρίως στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως σ' εκείνον του Ειρηνικού Ωκεανού όπου και αναδείχθηκε ανώτερο του θωρηκτού, με αποτέλεσμα βαθμηδόν να το υποσκελίσει. Έτσι στη ναυτική τακτική ενώ μέχρι τον Α΄ Π.Π. οι στόλοι παρουσίαζαν πολυάριθμες μοίρες θωρηκτών που αποτελούσαν και τον "πυρήνα" των πλοίων μάχης, στο Β΄ Π.Π. (1939-1945) η ναυτική τακτική διαμορφώνεται σε παράταξη μικρότερων ομάδων πλοίων που ονομάσθηκαν "δυνάμεις επιχειρήσεων" (ναυτικές). Κάθε τέτοια δύναμη συγκροτούνταν και με κάποιο αριθμό αεροπλανοφόρων καθώς και με κάποια θωρηκτά ή καταδρομικά που ουσιαστικά αποτελούσαν τους φρουρούς «επιφανείας» αυτών των αεροπλανοφόρων. Έτσι η αύξηση της επιχειρησιακής σημασίας αυτών (στην περίοδο Β΄ Π.Π.) οδήγησε σε επιμέρους κατηγορίας αυτού του τύπου όπως κατά αρχικές ονομασίες:

• Βαρέα αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος 30.000 τόνων με δυνατότητα μεταφοράς 130 Α/Φ. (Οι ΗΠΑ διέθεταν 3 τύπου "Ρούσβελτ" και η Αγγλία ένα (το "Αρκ Ρόαγιαλ").
• Μέσα αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος 20.000 - 27.000 τόνων, με 90 Α/Φ
• Ελαφρά αεροπλανοφόρα στόλου: εκτοπίσματος λιγότερο από 20.000 τόνων και δυνατότητα μεταφοράς μέχρι 50 Α/Φ
• Αεροπλανοφόρα συνοδείας: Που ήταν κυρίως μετασκευασμένα φορτηγά περιορισμένων δυνατοτήτων για κάλυψη νηοπομπών. Μετασκευάσθηκαν περίπου 100.

Ιστορικά στοιχεία

• Από την έναρξη του πολέμου το 1939 η Βρετανία είχε 7, οι ΗΠΑ 6, η Ιαπωνία 6 και η Γαλλία 1 σκάφος. Τα δε βρετανικά αεροπλανοφόρα βυθίστηκαν σχεδόν όλα κατά τα τρία πρώτα έτη του πολέμου με την ακόλουθη σειρά: το "Κουράτζεους" (17 Σεπτεμβρίου 1939), το "Γκλόριους" (Ιούνιος 1940), το "Ιλλούστριους", (Ιανουάριος 1941), το "Αρκ Ρόαγιαλ", (14 Νοεμβρίου 1941), ο "Ερμής", (7 Απριλίου 1942), και το "Ηγκλ" (6 Αυγούστου 1942). Οι ΗΠΑ απώλεσαν το "Λέξινγκτον" στην αεροναυμαχία των Κοραλλίων (Μάιος 1942), το "Γιόρκταουν" στην αεροναυμαχία του Μιντγουαίη (7 Ιουνίου 1942) και το "Γουάσπ" (15 Σεπτεμβρίου 1942). Οι Ιάπωνες απώλεσαν το ένα στη ναυμαχία των Κοραλλίων και άλλα 4 στη ναυμαχία του Μιντγουαίη (1942). Αντίθετα, το Γερμανικό πολεμικό ναυτικό δε διέθετε αεροπλανοφόρα, αν και είχε προγραμματιστεί και ξεκινήσει η κατασκευή μερικών.
• Το 1947 οι ΗΠΑ διέθεταν 27 αεροπλανοφόρα και 2 υπό ναυπήγηση. Η Μεγάλη Βρετανία είχε 12 και η Γαλλία 1. Μετασκευασμένα (συνοδείας) οι ΗΠΑ είχαν 79, η Αγγλία 2, η Γαλλία 1 και η Ολλανδία 1.
• Στις 24 Σεπτεμβρίου 1960, το πρώτο πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο στον κόσμο, το USS Enterprise (αρχικά CVA(N)-65, μετέπειτα CVN-65) καθελκύεται από το ναυπηγείο Newport News Shipbuilding and Drudock Co. Η τοποθέτηση πυρηνικών αντιδραστήρων για την παραγωγή ενέργειας σε πλοίαεπιφανείας, άλλαξε δραστικά τον ήδη κρίσιμο ρόλο του αεροπλανοφόρου στη ναυτική τακτική. Πλέον τα αεροπλανοφόρα ήταν δυνατό να γίνουν πολύ μεγαλύτερα (κάτι που συνέβη με την κλάση Νίμιτς), και να παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στις θέσεις τους, κυρίως λόγω των μικρότερων αναγκών για ανεφοδιασμό, ο οποίος πλέον γίνεται μόνο για οπλισμό και καύσιμα των αεροσκαφών, και αναλώσιμα για το πλήρωμα.

Ενεργά αεροπλανοφόρα

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Κλάση Kitty Hawk

• USS Kitty Hawk (CV 63)

Κλάση Enterprise

• USS Enterprise (CVN 65)

Κλάση Nimitz

• USS Nimitz (CVN 68)
• USS Dwight D. Eisenhower (CVN 69)
• USS Carl Vinson (CVN 70)
• USS Theodore Roosevelt (CVN 71)
• USS Abraham Lincoln (CVN 72)
• USS George Washington (CVN 73)
• USS John C. Stennis (CVN 74)
• USS Harry S. Truman (CVN 75)
• USS Ronald Reagan (CVN 76)
• USS George H. W. Bush (CVN 77)

Κλάση Gerald R. Ford (μελλοντικά)

• USS Gerald R. Ford (CVN-78) (υπό μελέτη)
• CVN-79 (υπό μελέτη - αναμένεται το 2018)
• CVN-80 (υπό μελέτη - αναμένεται το 2021)

Ηνωμένο Βασίλειο

Κλάση Invincible

• HMS Invincible (RO5)
• HMS Illustrius (R06)
• HMS Ark Royal (R07)

Κλάση Queen Elizabeth' (μελλοντικά)

• HMS Queen Elizabeth (υπό μελέτη - αναμένεται το 2014)
• HMS Prince of Wales (υπό μελέτη - αναμένεται το 2016)

Λοιπά κράτη

• Charles de Gaulle (R 91) - Γαλλία
• Giussepe Garibaldi (551) - Ιταλία
• Principe de Asturias (R-11) - Ισπανία
• Juan Carlos I (LHD1) - Ισπανία (υπό κατασκευή)
• Адмирал флота Советского Союза Кузнецов - Ρωσία
• INS Vikramaditya - Ινδία (υπό κατασκευή)
• HTMS Chakri Naruebet - Ταϊλάνδη

Παγοθραυστικό.

Παγοθραυστικό που επιχειρεί να κρατήσει ανοικτό τον δίαυλο σε πάγους (πλώιμους πόρους)

Το Παγοθραυστικό (ice breaker) είναι ειδικής κατασκευής και ιδιαιτέρου τύπου πλοίο.

Η ναυπηγική ιδιαιτερότητά του είναι συνήθως στην ενισχυμένη οξεία πλώρη του δια της οποίας και χρησιμοποιείται τόσο στη διάνοιξη και διατήρηση θαλασσίων οδών, «πλώιμων πόρων», σε θαλάσσιες περιοχές που καταλαμβάνονται από στρώμα πάγου όσο και για την απελευθέρωση πλοίων που έχουν παγιδευτεί από πάγους.

Τα παγοθραυστικά ανάλογα με το αντικείμενο και τον σκοπό χρήσης τους διακρίνονται σε ερευνητικά (επιστημονικά), εμπορικά (απεγκλωβισμού σκαφών και τροφοδοσίας αποκλεισμένων περιοχών) καθώς και σε πολεμικά. Η ναυπήγηση αυτών των σκαφών ξεκίνησε όταν η έλικα παραμέρισε οριστικά τους τροχούς και μάλιστα όταν ο περίφημος Ρώσος ναύαρχος Μακάρωφ επιλήφθηκε της ναυπήγησης παρόμοιων πλοίων με βάσει τα ναυπηγικά σχέδια του παγοθραυστικού «Ερμάκ» (1902-1903) με θαυμάσια αποτελέσματα.

Η έλικα των παγοθραυστικών είναι προφυλαγμένη εντός σιδερένιου δακτυλίου, ενώ η τρόπιδα είναι κεκλιμένη με μικρό πρωραίο και μέγιστο πρυμναίο βύθισμα. Η πλώρη των παγοθραυστικών είναι πολύ ενισχυμένη και παλαιότερα οδοντωτή, ώστε υπό την ισχυρή πρόωση του πλοίου αυτό να ανέρχεται στο παγόστρωμα, αφού προηγουμένως το έχουν «πριονίσει» οι οδόντες της πρωραίας τρόπιδας, δημιουργώντας έτσι γραμμή «μικράς αντίστασης», στην οποία το παγόστρωμα θραύεται στη συνέχεια από το βάρος του πλοίου.

Στολίσκους παγοθραυστικών πλοίων διαθέτουν οι Χώρες εκείνες που στις θάλασσές τους εμφανίζονται πάγοι όπως ο Καναδάς, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Φινλανδίακλπ.
Για τις παραπάνω Χώρες οι στόλοι των παγοθραυστικών αποτελούν ιδιαίτερο οικονομικό κεφάλαιο αφού η παρουσία τους συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση της διατήρησης της Ναυτιλίας στο Βορρά.

• Σημαντικό παγοθραυστικό υπήρξε το ρωσικό πυρηνοκίνητο «Λένιν», με το οποίο και ξεκίνησαν οι Ρώσοι τη ναυπήγηση πυρηνοκίνητων πλοίων.

Καθέλκυση.

Πλευρική καθέλκυση υποβρυχίου

Καθέλκυση , [καθ.: καθέλκυσις], ονομάζεται κυρίως η διαδικασία εκείνη κατά την οποία ένα πλοίο ή σκάφος εγκαταλείπει το χώρο ναυπήγησης ή συντήρησής του , μόνιμη δεξαμενή ή ναυπηγείο, και με τη βοήθεια κεκλιμένων επιπέδων (launching cradle) ολισθαίνει στη θάλασσα. Καθέλκυση επίσης λέγεται και η διαδικασία της βύθισης της πλωτής δεξαμενής, όπου το ευρισκόμενο σ΄ αυτή πλοίο μπορεί πλέον να επιπλέει και να εξέλθει απ΄ αυτή. Το αντίθετο της διαδικασίας αυτής λέγεταιανέλκυση.

Η καθέλκυση μπορεί να γίνει είτε κατά τη πλευρά του σκάφους, όπου και ολισθαίνει κατά πλευρά, είτε από τη πρύμη όπου και είναι η ασφαλέστερη και περισσότερο διαδεδομένη. Για μικρά σκάφη η διαδικασία αυτή γίνεται από ειδική σχάρα πάνω στην οποία και φέρεται το σκάφος και η οποία ολισθαίνουσα αργά - αργά στη θάλασσα εξαναγκάζει το σκάφος να επιπλεύσει και ν΄ απαγκιστρωθεί απ΄ αυτή. Σε όλους τους τρόπους αυτούς το πλοίο ή το σκάφος συγκρατείται με αλυσίδες launching drags) κ.ά. μέσα, προκειμένου η ταχύτητα της διαδικασίας αυτής να είναι ελεγχόμενη. Όταν πρόκειται για καθέλκυση νεότευκτου πλοίου, ή αλλαγής κυριότητας αυτού, τότε της διαδικασίας αυτής προηγείται (συνηθέστερα) το σύγχρονο ναυτικό έθιμο της βάπτισης του σκάφους.

Σημειώνεται ότι για τους τυχόν κινδύνους που μπορεί να εγκυμονούνται κατά το στάδιο της καθέλκυσης ενός πλοίου, και που αφορούν κυρίως θέματα ευστάθειαςκαι έρματος, υφίσταται ειδική ομώνυμη ρήτρα (launching clause) στα ασφαλιστήρια της ναυπήγησης των πλοίων, την οποία και επιβάλουν πρωτίστως οιΝηογνώμονες.

• Ο αγγλικός όρος "launching", (launch = άκατος, λάντσα) αποδίδεται επίσης και για τις έννοιες: "εκτόξευση", "εξαπόλυση", "ρίψη" και "λανσάρισμα".